Η Λεσβία της Τζέλης Χατζηδιαμητρίου
Η κινηματογραφίστρια και φωτογράφος Τζέλη Χατζηδημητρίου μεγάλωσε στην Ανεμώτια. Δηλώνει περήφανο μέλος της λεσβιακής κοινότητας και επέλεξε το ίδιο όνομα για το ντοκιμαντέρ της. «Λεσβία δεν ήξερα καμία εκείνα τα χρόνια παρά μόνο την κόρη του παπά στο χωριό μου· αυτό ήταν το όνομά της».
Ανακάλυψε την Ερεσό το 1980 κατά λάθος, σε ηλικία 18 ετών: «Αρχικός μου προορισμός ήταν ο Μόλυβος, αλλά το δρομολόγιο δεν είχε άδειες θέσεις και πήρα το λεωφορείο για την Ερεσό, που τότε έκανε τέσσερις ολόκληρες ώρες! Και άλλαξε η ζωή μου. Έστηνα τη σκηνή μου, όταν αντίκρισα απέναντί μου ένα κοντοκουρεμένο γυναικείο κεφάλι να βγαίνει από μια άλλη σκηνή. Είναι η στιγμή που πια ξέρεις ότι ξέρεις. Με προσέγγισε μια παρέα Ιταλίδων να με ρωτήσουν: “Are you a lesbian?”. Και τους απάντησα «ναι, από τη Λέσβο είμαι» και γελούσαν μαζί μου.
Έπειτα ξεκίνησα να διαβάζω κακές μεταφράσεις από ποιήματα της Σαπφούς και ένιωσα αμέσως ότι μιλούσαν για τον γυναικείο έρωτα. Το πρώτο κείμενο που άγγιξε την ψυχή μου ήταν γραμμένο από έναν άνθρωπο τον 7ο αιώνα π.Χ. και έλεγε ότι το ωραιότερο πράγμα στον κόσμο είναι να κάνεις αυτό που αγαπάς. Έχουν περάσει 2.600 χρόνια από τότε που η Σαπφώ έγραφε για τον έρωτα, όταν άλλοι σύγχρονοί της εξυμνούσαν τους πολέμους, και ακόμα κάποιοι τρώγονται για το αν αγαπούσε άντρες ή γυναίκες».
Η Τζέλη έχει βιώσει την ενέργεια του τόπου: «Είναι ένας ιερός χώρος, πέρα από τον τουρισμό και εντελώς πέρα από τη σεξουαλικότητα. Οι γυναίκες εδώ έρχονται από όλο τον κόσμο για να ζήσουν τα τελευταία χρόνια της ζωής τους. Σε άλλες περιπτώσεις έχω δει να πετούν τις στάχτες των αγαπημένων τους, ικανοποιώντας τις τελευταίες τους επιθυμίες».
Μέσα από 100 ώρες συνεντεύξεων και γυρίσματα που διήρκεσαν πάνω από μία δεκαετία, η Χατζηδημητρίου επιχειρεί με την ταινία της να συμφιλιώσει τη λεσβιακή κοινότητα με αυτήν της Ερεσού: «Κατάλαβα ότι όταν οι λεσβίες ανακαλύψαμε την Ερεσό, ήμασταν αποφασισμένες να έχουμε τον δικό μας χώρο. Ήρθαμε επαναστατημένες, οι άνθρωποι εδώ δεν ήξεραν τι τους έτυχε. Η αλλαγή θέλει υπομονή, συζήτηση και εξοικείωση».
Αυτό που ωστόσο την πληγώνει πιο πολύ δεν είναι η αντίληψη που θεωρεί τις λεσβίες «μη κανονικές, μη φυσιολογικές». «Περισσότερο με στενοχωρεί όταν μας βλέπουν σαν τουριστικό προϊόν ή ως επενδυτές», καταλήγει.