Είναι μύθος ότι οι γυναίκες δεν μπορούμε να είμαστε φίλες.
Είμαστε ασταμάτητες μαζί. Όμως…
Πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει ότι «οι γυναίκες δεν μπορούν να είναι φίλες»; Ότι οι σχέσεις μας είναι πάντα επιφανειακές και δήθεν, βασισμένες στον ανταγωνισμό και την ζήλεια, ότι μια γυναίκα είναι επικίνδυνη για την άλλη;
Αυτός ο μύθος, βαθιά ριζωμένος στην κουλτούρα μας, δεν είναι ένα αθώο στερεότυπο. Είναι μία αφήγηση που έχει χρησιμοποιηθεί για να αποδυναμώσει την αλληλεγγύη μεταξύ μας, μετατρέποντας μας σε αντίπαλες αντί για συμμάχους.
Η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική. Η γυναικεία φιλία είναι μια από τις πιο δυνατές και βαθιές ανθρώπινες σχέσεις. Γίνεται χώρος συναισθηματικής έκφρασης, στήριξης, και κατανόησης, εκεί όπου μπορούμε να είμαστε όπως ακριβώς είμαστε χωρίς να φοβόμαστε την κρίση ή την απόρριψη.
Αλλά γιατί καλλιεργείται και αναπαράγεται αυτός ο μύθος; Η απάντηση, κατά τη γνώμη μου, μπορεί να εντοπιστεί ιστορικά: Όταν οι γυναίκες ήταν αποκλεισμένες από την εκπαίδευση, την ανεξαρτησία και την αυτονομία και έπρεπε να «κερδίσουν» την εύνοια των αντρών για να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους. Διάφοροι θεσμοί τις προέτρεπαν και τις ανέτρεφαν να βλέπουν ανταγωνιστικά τις άλλες γυναίκες, και υπολείμματα αυτής της λογικής επιβιώνουν ακόμα και σήμερα.
Στη σύγχρονη εποχή, ο μύθος συνεχίζει να ενισχύεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τις ταινίες και την ποπ κουλτούρα. Reality shows, ρομαντικές κωμωδίες και κοινωνικά δράματα αναπαράγουν την εικόνα των γυναικών που ανταγωνίζονται για την προσοχή, την επιτυχία ή την «τέλεια» εμφάνιση.
Παράλληλα, στα social media, πολλές φορές ενισχύεται το λεγόμενο «toxic femininity», όπου οι γυναίκες παρουσιάζονται να κρίνουν ή να υπονομεύουν η μία την άλλη. Αυτές οι εικόνες, αν και δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, περνούν βαθύτερα μηνύματα για το πώς «θα έπρεπε» να λειτουργούν οι γυναίκες στις σχέσεις τους.
Ας σκεφτούμε πόσα μπορούμε να καταφέρουμε όταν ενώνουμε τις φωνές μας. Ας δούμε τι αλλάζει όταν αποφασίζουμε να σταθούμε μαζί, να μοιραστούμε τις ιστορίες μας και να στηρίξουμε η μία την άλλη. Η φιλία ανάμεσα σε γυναίκες είναι μια μορφή αντίστασης, ένας τρόπος να αποδομήσουμε τα στερεότυπα και να διεκδικήσουμε την ισότητα με τους δικούς μας όρους.
Δεν λέω ότι οι γυναικείες φιλίες είναι πάντα εύκολες. Όπως όλες οι σχέσεις, χρειάζονται προσπάθεια, κατανόηση και αυτογνωσία. Όμως, αυτές οι φιλίες είναι μια απόδειξη ότι μπορούμε να δημιουργούμε δεσμούς που πάνε πέρα από τον «μύθο».
Είναι καιρός να απορρίψουμε την παλιά αφήγηση και να γράψουμε τη δική μας ιστορία. Μια ιστορία όπου οι γυναίκες είναι φίλες, σύμμαχοι και αδερφές.
Γι’ αυτό δημιούργησα το πρόγραμμα «Κάτι για μένα», τόσο για αναζητήσουμε τους ιστορικούς και ανθρωπολογικούς λίγο πίσω από αυτές τις αφηγήσεις, όσο και για να απαλλαχτούμε από αυτές. Στο «Κάτι για μας», εμπνεόμαστε από τις γυναίκες, μοιραζόμαστε, αποδεχόμαστε και προχωράμε μαζί.
Με γυναικεία αλληλεγγύη,
Ανθή Παζιάνου